Câu chuyện nghe có vẻ kỳ quặc ấy đang xảy ra trong thời đại công nghệ chi phối con người của bây giờ. Nhưng nếu nó diễn ra trên đất Ý, chắc hẳn chính người Ý cũng sẽ phải ngạc nhiên.
Mà kinh ngạc cũng đúng thôi, bởi không ít người Ý có tuổi tôi từng trò chuyện đều cho rằng bây giờ đồng bào của họ ít quan hoài đến nhau quá. Người cùng một khu phố, một con đường chẳng mấy khi quan hoài chăm sóc đến nhau, chưa nói gì đến chuyện hỏi thăm vì một việc gì đó.
Ngày xưa thì khác hẳn. Những mâu thuẫn trong khu phố cũng ít hơn. Sự xa cách giữa những con người sống gần nhau nhưng thiếu giao tiếp thực tại làm nảy nhiều vấn đề từng lớp.
Một nghiên cứu tầng lớp ở đô thị Florence mới ban bố cho thấy cứ ba người Ý thì chỉ một người coi hàng xóm là bạn. Con số này còn thấp hơn đối với người trẻ (13%). Những cuộc cãi cọ ở chung cư hoặc khu phố chiếm 30% số vụ kiện cáo ở các tòa án, thường rất tốn kém và kéo dài nhiều năm. “Nội dung” của những cãi cọ nảy lửa ấy thật ra chẳng có gì to tát lắm: vì rác (chiếm 60%), vì tiếng ồn hoặc động vật nuôi gây ra (50%), thậm chí vì cả mùi nấu bếp của láng giềng.
Điều gì đã xảy ra? Cuộc khủng hoảng kinh tế kéo dài từ nhiều năm qua hay cuộc sống thực dụng chủ nghĩa nhưng thiếu an toàn, đầy nghi kỵ và mạng xã hội phát triển đã làm thay đổi cái cách mà người ta sống chung với nhau?
Từ “phố mạng từng lớp”
Những người ở phố Fondezza, thị thành Bologna, miền bắc Ý, có thể từng có chung hiện tượng, nhưng nay có một câu đáp khác. Thế giới mới không cần phải đi tìm đâu xa mà có khi ở ngay bên láng giềng. Có những bà mẹ tìm thấy “ôsin” cho con gái mình ở tòa nhà đối diện, những cô học sinh nhờ một lời hướng dẫn trên Facebook mà tìm được gia sư dạy guitar, hay một đàn bà hỏng máy giặt tìm được một sinh viên túng tiền để sửa giúp.
Những người đó chưa từng biết nhau trước kia. Nhưng nhờ có Facebook và nhờ ý tưởng xem ra có vẻ đơn giản nhưng không dễ thực hiện của Federico Bastiani, 36 tuổi, một cư dân của khu phố này. Ý tưởng nảy ra đối với chuyên gia về công nghệ thông tin này rất đơn giản.
Anh bảo: “Tôi đã sống ở đây những bốn năm. Nhưng tôi chẳng biết gì về những người đang sống trong cùng khu với mình. Thật khó tin. Tôi nghĩ ta vẫn chào họ hằng ngày, nhưng chung cục họ là ai?”. Thế là Bastiani tạo ra một “group” trên Facebook cho những người cùng phố Fondezza.
Anh in thông tin về việc thành lập “group” đó thành 50 bản trên giấy A4 rồi phát cho hết thảy những người hàng xóm mà anh gặp mặt gần như hằng ngày nhưng chẳng biết họ là ai.
Anh hích: “Tôi cứ tưởng là chỉ khoảng chục người xin vào group này thôi...”. Anh nhầm. Bởi đến nay con số đã lên đến trên 300 và còn tiếp tăng. Nhưng con số không quan yếu, mà chính là một cuộc cách mệnh mang tính xã hội trong thời đại cuộc sống ảo chi phối gần như thảy. Thị thành Bologna, được bầu là nơi đáng sống thứ ba trên đất Ý, đã xác nhận đây là “phố mạng tầng lớp” trước nhất ở Ý.
Nhưng trên thực tại những gì xảy ra không phải là một điều thần kỳ, mà đơn giản chỉ là nhã ý. Người ta hoàn toàn có thể dễ dàng giao thông với nhau dù bằng bất cứ phương tiện nào. Vấn đề là họ có muốn hay không thôi. Điều đáng để ý là một khi mô hình bàn bạc giữa người với người được tái lập, thì các chức năng tầng lớp của xã hội thu nhỏ trong cộng đồng ấy cũng được khuyến khích.
Bastiani đưa ra một tỉ dụ sinh động về “group” của anh hoạt động như thế nào: “chả hạn bạn sắp đi khỏi thành thị, nhưng trong tủ lạnh của bạn vẫn còn năm quả chanh. Liệu bạn có vứt đi sờ soạng không? Chỉ cần chụp một tấm ảnh bằng điện thoại sáng dạ của bạn, đăng ảnh lên trang Facebook của nhóm. Kiểu gì cũng có một người hàng xóm đang chuẩn bị đi chợ. Nếu người đó thấy tấm ảnh, họ sẽ sang gõ cửa nhà bạn và xin số chanh ấy. Quan hệ tầng lớp được tái sinh theo cách ấy”.
Điều tương tự đã xảy ra nhiều lần. Không chỉ với những quả chanh, mà còn về nhiều điều có thể bị cho là vặt vãnh khác nữa. Và thế là người dân nơi này bắt đầu quan hệ với nhau nhiều hơn.
“Cuộc cách mệnh nhân bản” thậm chí đã gây sự chú ý đến cả những người kinh dinh. Họ ủng hộ dự án của Bastiani theo cách của riêng mình. Rạp chiếu phim nằm trên phố Fondezza đã tiến hành một chiến dịch bán vé hạ giá theo gói dành riêng cho dân khu phố nằm trong nhóm của Bastiani trên Facebook.
Không chỉ họ chú ý đến câu chuyện của phố Fondezza, mà hiện giờ cả nước Ý đã biết đến dự án của Bastiani. Câu chuyện này sẽ đi đến đâu? Người ta sẽ mở ra hàng nghìn “phố mạng xã hội” khác trên một đất Ý ngày càng chia rẽ vì mâu thuẫn vùng miền và khủng hoảng kinh tế? Và mục đích cuối cùng chỉ là làm quen với hàng xóm? Và mối quan hệ của họ sẽ như thế nào nữa?
Đến “Ngày hội láng giềng”
Không ai nghĩ xa xăm đến thế, nhưng một số dự án mạng xã hội đang được tiến hành ở miền bắc Ý theo hướng của Bastiani, nhằm gắn kết chặt chẽ hơn người dân trong cộng đồng vì một mục đích chung. Chả hạn như tránh lãng phí về chỗ ở.
Mỗi năm, người Ý thất thu khoảng 200 triệu euro do không tận dụng được không gian sống, trong khi nhu cầu ở thuê vẫn cao mà nhiều người không tìm được nhà thích hợp. Ở Florence, người ta dùng Facebook để mời mọi người tham dự “Ngày hội hàng xóm” và kêu gọi các nhà ký giao ước để mọi người có trách nhiệm hơn với nhau trong việc bảo vệ an toàn của khu phố.
Đối với người Ý, quảng trường là nơi gặp gỡ, luận bàn, là nơi trình diễn.# Sự dân chủ và lành mạnh, công bằng trong cuộc sống. Hiện nay, khi mạng từng lớp đã thay thế những quảng trường đó, thì những người như Bastiani đang làm sống lại không khí giao du của những quảng trường thật.
Câu chuyện của phố Fondezza là một câu chuyện đáng suy nghĩ về mỗi cá nhân chủ nghĩa của những khu dân cư, những thị thành, những cộng đồng xã hội vẫn sống bên nhau mà thật ra lại như những thực thể riêng biệt và đơn độc, trong một thời đại mà xã hội mạng lên ngôi.
Chợt tôi nhớ đến ông láng giềng Giovanni. Ông già 70 tuổi
| Quảng cáo Ngày nay Autodesk 3Ds Max là công cụ phổ biến nhất của các Kiến trúc sư, thiết kế nội thất, sinh viên các ngành đồ họa tại Việt Nam bởi các tính năng dễ sử dụng, tương thích cao với các phần mềm, quản lý file dễ dàng, thư viện hỗ trợ phong phú, cộng đồng phát triển rất mạnh. Tham gia Khóahọc 3d maxtại RAUN, học viên sẽ được cung cấp đầy đủ các kiến thức phục vụ cho việc thiết kế trên môi trường không gian ba chiều (3D), các thủ pháp đặc biệt là thiết kế các mô hình kiến trúc trên môi trường 3D nhằm mang lại tính trực quan, hiệu quả, dễ hình dung về công trình tại nhiều góc độ khác nhau. |
Và không biết đến Facebook ấy thỉnh thoảng vẫn phi “con xe” Matiz màu xám cũ rích chạy qua cổng cơ quan tôi ở Roma. Nếu nhìn thấy tôi đang lúi húi làm gì đó ngoài sân hoặc đang đứng trước cổng, thể nào ông cũng bóp còi đánh toét một tiếng, rồi nhoài người ra cửa xe để chào. Bây giờ, ông ấy ra sao rồi nhỉ?
TRƯƠNG ANH NGỌC (Roma, Ý)
__________________
Nextdoor: Mạng tầng lớp cho xóm giềng
Dù thường dùng mạng tầng lớp để liên lạc với những người lạ hoàn toàn không quen biết trên thế giới, nhưng nhiều người Mỹ không biết chút gì về láng giềng của họ, từ cái tên trở đi, theo kết quả một nghiên cứu mới đây.
Từ nỗi lo đó, những người thành lập trang nextdoor.Com ngó tạo ra sự đổi thay bằng việc khuyến khích một trang mạng xã hội chuyên dùng cho những khu xóm giềng. “LinkedIn là cho sự nghiệp, Facebook cho bạn bè và Twitter cho gu - Nirav Tolia, đồng sáng lập và tổng giám đốc Nextdoor, cho biết - Đó là ba trang lớn nhất, nhưng nơi chúng ta sống, nơi chúng ta có một mái ấm, nơi chúng ta dành phần nhiều thời gian và tiền nong của mình, thì lại không có chỗ”.
Nextdoor là một trang mạng xã hội mà những người láng giềng có thể giới thiệu cho nhau một anh “thợ đụng” giỏi trong khu nhà, bình luận về quán cà phê ở góc đường, tìm thú đi lạc, thông tin về các tội vặt và gặp nhau vì những vấn đề “tối lửa tắt đèn” khác. Mọi thành viên phải xác nhận nơi họ sống để tham gia trang mạng xã hội này và các nhóm được thiết kế biệt lập cho từng khu dân cư.
“Chúng tôi xây dựng một mạng tầng lớp mà trong đó mọi người nói về con cái, cho biết tên thật và địa chỉ, những gì thật sự xảy ra với họ ở thế giới thực, nên quyền riêng tây là quan yếu nhất với chúng tôi” - Tolia nói.
Trên trang Nextdoor, địa chỉ nhà, thông báo giao thông và hết thảy hình ảnh đều là không nép. Các thông báo người dùng khai báo cũng chẳng thể tìm thấy trên các trang mạng tầm, theo công ty này, và cũng không có các mẩu quảng cáo cứ lẽo đẽo theo bạn trên Internet.
Trang mạng đã được mở khoảng hai năm, nhưng mãi gần đây mới bắt đầu có sự tăng trưởng đáng kể. Hơn 22.500 khu dân cư ở Mỹ đã tham dự, so với 176 vào năm trước nhất (2011).
Mindi Ries là một trong những người dự đầu tiên. Ries sống ở Clifton, một khu dân cư tại Cincinnati, với chồng và con gái 2 tuổi. Khi cô và chồng nhận ra họ sẽ ở đó một thời kì khá dài, họ quyết định phải tìm hiểu nghiêm túc về hàng xóm.
“Cả hai chúng tôi đi làm cả ngày nên không dễ làm quen với láng giềng” - Ries nói. Cô và các hàng xóm khác bắt đầu in tờ rơi và truyền thông tin về khu Clifton trên Nextdoor. Họ đã phát triển từ mười hộ lên gần 1.000 hộ bây chừ. Các câu lạc bộ đọc sách, một buổi tọa đàm hằng tháng và một câu lạc bộ đi xe đạp đã được ra đời từ mạng tầng lớp Nextdoor.
Trang mạng cũng có thể giúp hàng xóm hàng xóm giúp đỡ nhau hiệu quả, như việc tìm một người trông trẻ vào tối thứ sáu hay cảnh báo khu dân cư đề phòng phạm nhân.
Kể từ năm 2013, Nextdoor tiến thêm một bước nữa khi bổ sung các dịch vụ công vào trang của họ, và đã thuyết phục được 120 thành phố ở Mỹ cung cấp thông tin từ các chính quyền địa phương, sở cảnh sát và sở cứu hỏa cho trang mạng, để họ đăng tải lại cho người dùng.
HẢI MINH
